piątek, 19 listopada 2010

"Słowa muszą znaczyć"

Półnagi
prehistoryczny człowiek
cisnął kamień w swego wroga
przelał krew
lecz kamień nie upadł
na ziemię
poleciał dalej
za horyzonty
Nie myślcie, że kamień zginął
Kamień zamienił się w strzałę
stał się mieczem
kulą
pociskiem
On, jak myśl, nie zatrzymał się w miejscu
Stał się atomem
rozrywając południki
krusząc marzenia
rozpluskując oceany
szybował...

Ten kamień
nie zatrzymał się do dziś
Dokąd leci?
On
w neutron
w elektron
przemieniony
staje się
wszystkim
Staje się ogniem
        Staje się jadem
               Staje się śmiercią

O Ty, który dziś żyjesz wraz ze mną
Bracie mój jednoplemienny
powiedz
czyż nie można zatrzymać
kamienia
          którym cisnął
                  półdziki
                      prehistoryczny
                             człowiek?


Ali Kerim (1931-1969)




Do pewnych strof wracam częściej, do innych obiecuję sobie wrócić, zwłaszcza tych w językach Rilkego i Puszkina, by przegryźć się przez zawiłości obcego syntaxu, porównać moją wersję z wersją tłumaczy.
Lubię etymologiczne i porównawcze badania. Lubię rozkładanie na pierwiastki myśli poety.
Mimo obrzydzonego dla wielu "co autor miał na myśli",  ja się tym bawię.
Lubię sobie wyobrażać. Lubię się wczuwać.
Wzruszać, czytać na głos, zmieniać modulację, przestawiać akcenty.
Trzymać książkę w ręku otwartą, a wzrok mieć nieco nieprzytomny.
Odkąd czytać potrafię - proza mi nie wystarcza.

Mam ulubionych poetów, którzy mnie nigdy nie znudzą.  Są i tacy, którzy nie przemawiają do mnie, zbyt współcześni, metaforyczni do obłędu, dzisiejsi dadaiści, i w ogółe Dada-język jako taki, w którym słowa niemal nie istnieją.
A "Słowa muszą znaczyć".
To zdanie też bardzo lubię. I tego, kto mi je przysłał wiedząc, że będzie w moim guście. Zwięzłe jak haiku. Celne.
Pozbawione dopełnienia -  ale jasne.


Znaczyć - mieć znaczenie, wagę, sens, treść, wymowę.
A skoro tak - należy  znaczenie słów znać, nim się ich użyje,  ważyć je, nim się nimi zechce posłużyć w danym kontekście, zwłaszcza  kierując je do kogoś konkretnego, być świadomym ich działania i skutku, jaki odniosą, ich leksykalnych i brzmieniowych właściwości.
Używając danego słowa, lub ich ciągu, możemy bezpowrotnie wysłać  w świat dowolną informację.
Wyłączając echo i lawinę.
Zwłaszcza lawinę złego, co zawsze powraca.
Dlatego musimy być pewni, że jest ona nie tylko poprawna semantycznie, czy składniowo.
Poprawność ortografii, deklinacji  w komunikacji ma drugorzędne  hm ..znaczenie. Ale też owszem ma.
Z szacunku dla odbiorcy warto zajrzeć czasem do słownika.
Musimy natomiast wiedzieć absolutnie,  czy jesteśmy pewni tego, co mówimy, i czy niechcący nie wprowadzimy kogoś w błąd. Czy w nieodpowiedzialny sposób nie dotykamy nimi do bólu.
Bo słowami można dotknąć bardziej, niż dłońmi.*
Bo słowa mogą być jak kamień właśnie - nie do zatrzymania.
A przecież wystarczy pomyśleć, zanim  ...
To, prócz mowy i zdolności manualnych, wyróżnia homo sapiens spośród naczelnych.
Abstrakcyjne, logiczne, przyczynowo-skutkowe....
Myślenie.
A więc - zdolność przewidywania, wyobraźnia, empatia....
Ale
przede wszystkim od dzikich
półnagich
prehistorycznych ludzi
różni nas to, że
mamy
wiele
wiele
słów.

Wystarczy je tylko dobrze dobierać, bo raz  rzucone....

Tomik wierszy wschodnich narodów, mój własny, zapomniany na ćwierć wieku, wpadł mi w ręce parę dni temu na strychu.  Mamusiu! Jaki stareńki!
Jak zwykle siadłam i zapomniałam o bożym świecie.
Zamiast przyziemnie tworzyć ład w stosach papierów, zajęłam głowę tworzeniem tej oto interpretacyjnej klamry.
Nie wiedziałam jeszcze wtedy, że mi się przyda.
Niestety.

Dobrych słów i spokojnych snów
Wszystkim
życzę


Lewkonia

P.S. * Samotność w sieci -  wzruszająca, prawda?
Oby jak najmniej takich samotności.
A za ewentualne błędy przepraszam, sprawdzam po pięć razy, lecz mam komputerową dysgrafię i belferski niestety niedopatrz  :)

7 komentarzy:

  1. Widze, że też spać nie możesz i tworzysz ale słowem, bo Ty pięknie tworzysz słowem :) a samotność w sieci straszna, masz rację ale jak widzisz tak do końca to samotna nie jesteś ;)
    Buziaki

    OdpowiedzUsuń
  2. Kochana, pisz i..pisz:))
    Ciebie zatrzymała w sieci poezja...a mnie proza...życia....
    Buziaki, K.

    OdpowiedzUsuń
  3. Dedykuję tym, co serca mają uważne i na drugiego człowieka otwarte :)
    A w sieci zatrzymują mnie ... ludzie :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Jestem mistrzynią w ciskaniu słów-kamieni. Czasem nie zdążę ugryźć się w język....
    Twoje posty to uczta intelektualna. Często będę gościć na kolacji, żeby z głodu nie paść ;-)

    OdpowiedzUsuń
  5. dobierać słowa jak kompozycje smakowo, odpowiednio zważyć, doprawić, połączyć to prawdziwa sztuka, która dla wielu jest kompletnie obca.

    OdpowiedzUsuń
  6. Często do Ciebie zaglądam i wtedy bardzo się uspokajam, wszystko jest tak daleko... Jesteś jak plaster miodu....

    OdpowiedzUsuń
  7. W sieci zatrzymują Cię ludzie... Ty też zatrzymujesz...mnie zatrzymałaś...

    OdpowiedzUsuń